Inżynieria mechaniczna, zwana także mechaniką, jest starą dziedziną nauk technicznych, której domeną są wszelkie maszyny i urządzenia, przy czym nie uwzględnia się tu maszyn elektrycznych, elektronicznych oraz matematycznych. Oczywiście tego typu wyjątki są raczej formalnością, ponieważ praktycznie każda dziedzina życia wymaga zastosowania pewnych rozwiązań mechanicznych, choćby w połączeniu z maszynami elektronicznymi czy energetycznymi. Tu siłą rzeczy poszczególne grupy specjalistów muszą ze sobą ściśle współpracować i granice pomiędzy dziedzinami wiedzy ulegają pewnemu zatarciu.
Poszczególne działy czy gałęzie, na które dzieli się inżynierię mechaniczną, mają bardzo różne zastosowanie. Począwszy od rysunku technicznego, którego znajomość jest podstawową zdolnością każdego adepta mechaniki, przez teorię maszyn i maszynoznawstwo, aż po konstruowanie i eksploatację maszyn są to nauki wymagające precyzji i rozległej wiedzy. Oczywiście ilość gałęzi, na jakie dzieli się mechanikę jest dość płynna i zależy od celu, jaki stawia sobie autor opracowania.
Choć żyjemy w świecie coraz silniej zdominowanym przez urządzenia elektroniczne, mechanika bynajmniej nie poszła w odstawkę. Bardzo często korzystamy z urządzeń i maszyn, które są w zasadzie prostymi mechanizmami, ale wyposażonymi w mniej lub bardziej skomplikowane systemy kontroli elektronicznej- tak jest w przypadku ekspresu do kawy i samolotu. Mechanika działania wszystkich mechanizmów jest podobna, jednak często wdrożenie ich w ramach konkretnego rozwiązania wymaga połączenia wiedzy z zakresu inżynierii mechanicznej oraz innych nauk.
Ogólnie rzecz biorąc, inżynieria mechaniczna jest nauką, która dostarcza pomysłów, projektów, prototypów oraz funkcjonalnych serii maszyn i urządzeń. W szczególnych przypadkach można podać konkretną dziedzinę inżynierii mechanicznej, której domeną będzie dany typ mechanizmów. Tak jest w przypadku mechaniki precyzyjnej, tak jest w przypadku inżynierii maszyn rolniczych. Wszystkie one jednak wymagają znajomości podstaw teoretycznych. Szczególnymi działami mechaniki jest inżynieria wytrzymałości materiałów czy materiałoznawstwo, których dorobek jest wykorzystywany także szeroko poza samą mechaniką.